Ewoud Sanders schreef vorige week en gisteren in het NRC Handelsblad over de waardering van dialecten die duidelijk aan het veranderen is. Ik citeer een deel van zijn column van gister:
‘Naar aanleiding van het stukje van vorige week schreef een lezer:
“Ik ben 72 en sprak tot mijn zeventiende thuis het Zeeuwse dialect uit de ‘zak van Zuid-Beveland’. Studerend op de HTS in Haarlem heb ik met de geweldige hulp van mijn hospita er alles aan gedaan om het Zeeuwse accent te verdrijven en dat is goed gelukt. Altijd heb ik bij het horen van een accent bij belangrijke en of bekende personen een wantrouwen in hun kunnen. Dat zijn voor mij mensen die niet de capaciteiten bezitten om ABN te leren en te spreken, of in ieder geval niet de moeite willen nemen om dat alsnog te doen. Voor de minister van Buitenlandse Zaken en de anderen die u noemde heb ik geen waardering. Het dialect behoort in de provincie en niet in Den Haag.”
Deze lezer verwoordt hoe er lang over dialect is gedacht: als je niet behoorlijk ABN sprak, dan deugde er iets niet. Dan was je bijvoorbeeld dom of naïef, iemand die zich met een kluitje in het riet liet sturen.’
Die lezer van Sanders was ik en Gerard mailde me dat ik weer eens in de krant stond. Of ik er blij mee mag zijn is de vraag. In politiek Den Haag lappen velen het ABN aan hun laars en gister gaf Eurlings bij Pauw en Witteman een model demonstratie. Ik ben oud en zelfs met mijn standpunt over onze spreektaal helemaal uit de tijd. Als het dialect zo leuk wordt gevonden, en zelfs misschien wel stemmen trekt, gaat Balkenende mijn moedertaal weer spreken verwacht Sanders. Dan is de keten voor mij dus rond!
Eliane vindt het allemaal niet zo erg en is het niet met mij eens, maar ik zeg haar hier in het openbaar:
‘Eliane, ik hoop niet meer mee te maken dat de burgemeesters van Rotterdam en Amsterdam plat Rotterdams en Amsterdams praten. Bespaar me dat!’
Wat een geluk kennen de Friezen, die spreken hun eigen taal. Hoewel, hoe zit het met hun accent?
2 comments:
Beste Willem, naar aanleiding van je dialectstuk op je blog:
Eerst wat betreft de Friezen: het Fries is binnen de groep van de (Noord)Germaanse talen
een zelfstandige taal, dat wil zeggen, heeft dezelfde gelijkwaardige status als het Engels, Nederlands, Noors, Duits, Deens en nog wat talen in het Noord-Europese gebied. Dat is een taalhistorisch feit.
Een dialect is een soort variant van een bepaalde taal binnen de hoofdtaal.
Wetenschappelijk gezien is daar natuurlijk geen waardeoordeel aan te verbinden.
Een waardeoordeel is een sociaal-emotionele kwestie.
Dialect werd en wordt soms geassocieerd met bevolkingsgroepen van “wat lagere stand”
Bij voorbeeld agrariërs. Plat praten had/ heeft bij velen een wat negatieve bijklank.
Dat is nog steeds een beetje zo, hoewel bij voorbeeld Bennie Jolink met zijn band Normaal
het Achterhoeks wat meer “acceptabel” heeft gemaakt in Nederland. Tenminste dat lijkt er wel op.
Toch besefte hij heel goed het vrij algemene wat negatieve lacherige oordeel over het dialect, en koketteerde ermee;
“Ik ben maar een eenvoudige boerenlul”zei (zegt) hij regelmatig tijdens optredens.
Dat sloeg denk ik vooral ook op zijn dialectgebruik.
Het strenge standenverschil van weleer (ook wat betreft de politieke partijen te zien, die steeds meer naar elkaar toegeschoven zijn in de loop der jaren)
is natuurlijk wat vervaagd in de loop der jaren, maar een positiever oordeel over dialectgebruik loopt daar toch nog steeds wat bij achter merkwaardig genoeg. Misschien verandert dat nog langzamerhand.
Groetjes, Peter
Wilem, je denkt toch niet dat de ministers dialect spreken. Daar versta je dan niet zo veel van en krijg je misschien waardering voor die heren die zo veel vreemde talen spreken. Ze spreken ABN met een accent en dat is heel iets anders dan dialect. Ik heb ervaring en heb nooit mijn best gedaan om b.v. een wat scherpere g te gaan gebruiken. Overigens heb ik het zelfde gevoel van "incompetentie" als het accent, zoals bij deze heren, wel heel duidelijk klinkt. Ik zeg dat ik steeds een vreemde taal spreek. Mijn moedertaal is en blijft Limburgs. Kan het wel eens uitproberen op jou.
Ut geit dich good,
Huub
Post a Comment