Guggenheim.

Het Deutsche Guggenheim Berlin had een tentoonstelling over Hilla Rebay. Rebay was de adviseuse van Solomon R. Guggenheim. Guggenheim is door haar geïnspireerd om abstracte kunst te gaan verzamelen. We hebben dus nogal wat aan haar te danken. In 1989 bezochten Erica en ik het beroemde museum in New York.
Het Guggenheim in Berlijn viel Piffin en mij een beetje tegen. Het was er te warm, te veel bezoekers en geen rolstoel.
Bij wat zoeken op internet vond ik deze foto die Man Ray maakte van Peggy Guggenheim. Peggy was een nicht van Solomon en is een beroemdheid in de kunstwereld. Haar faam is begonnen toen ze in de jaren twintig van de vorige eeuw naar Europa ging en actief werd in het wereldje van de avant-garde kunstenaars in Parijs. Ze kende en of had verhoudingen met alle belangrijke kunstenaars uit de eerste helft van de vorige eeuw. Dit is een beetje kort door de bocht, vergeef me. Aan het eind van haar leven had ze een geweldige kunstverzameling, die ze aan de Guggenheim- stichting heeft geschonken (?). Misschien weten Michiel en Eliane dat. Ik moet altijd oppassen als ik over kunst schrijf, die twee houden me niet alleen aan de teugels maar hebben ook een zweep staan als het over kunst gaat!

Berlijn.

Soll Lewitt in het Museum für Gegenwart.
Terug uit Berlijn. Om de hitte aan te kunnen hadden we bezoeken aan musea met airconditioning bedacht en gingen we drinken en eten op beroemde plaatsen met terrassen.
We lunchten of aten 's avonds laat bijvoorbeeld op of bij:
Unter den Linden, Hackesche Höfe, Kurfürstendamm, Gendarmenmarkt, Postdammer Platz enzovoort. We bezochten de Gemäldegalerie, het Kunstgewerbemuseum, het (Berlijnse)Guggenheim, Museum für Gegenwart, Neue Nationalgalerie. De East Side Gallery bleek een mooie benaming voor de muur, maar was zeker waard bezocht te worden.. Enkele beroemde gebouwen of plaatsen vielen af omdat bij aankomst bleek dat er rijen toeristen opgesteld stonden.
De Gemäldegalerie en het Museum für Gegenwart zijn voor respectievelijk de oude en moderne kunst overweldigend.

Onderweg in het Museum für Gegenwart.

Zorn en de Saedeleer.

Het Paleis voor Schone Kunsten wordt gerestaureerd. Het heeft tijdelijk een deel van haar collectie ondergebracht in de Leopold-kazerne waar deze week ook geschaakt werd.
Voor mij een mooie gelegenheid eerst even langs de kunst te gaan voordat ik achter het schaakbord moest.
Je kijkt de eerste keer welke schilderijen je nog eens wilt zien (maximaal 3) en gaat daar de volgende dagen weer naar toe. Je kunt dat gemakkelijk doen omdat in een beschaafd land de toegang gratis is.
Mijn favorieten waren deze keer Anders Zorn en Valerius de Saedeleer. Zorn schilderde in 1895 een aandoenlijk tafereel van de moeder die haar zoontje meeneemt in zee. Je ziet het jongetje bibberen voor de eerste keer in die enorme zee. Zijn billetjes samengeknepen van angst maar met moeder moet het lukken. Het schilderij heet dan ook 'Met moeder'.
De Saedeleer is een grootmeester van het landschap. Op een schitterende vlakke ondergrond legt de Saedeleer op de tiende millimeter nauwkeurig uiterst dunne draden of stipjes verf.
Heel anders dus dan de krachtige streken van Zorn. Dankzij deze twee grootmeesters kon ik de bloedhete speelzaal elke dag overleven!

Valerius de Saedeleer 1912.

Programma.

Zaterdag ging ik dus schaken in Gent en Piffin stortte zich met vriendinnen in de Gentse Feesten. Gisteren dook mijn kleindochter weer op en zijn we teruggereden naar Gorssel.
Schaken? Ja, van 13 tot 17 en van 19 tot 23 uur.
Spelers als ik mogen met zwart beginnen tegen een meester of grootmeester met een rating van 400 of 500 Elo punten meer. Je krijgt na je verlies dan 's avonds een speler met een lagere Elo en nadat je hebt gewonnen de volgende middag weer een veel sterkere, waarvan je dan weer verliest. Als je in dit Jo-Jo spelletje blijft kom je uit op 4 uit 9. Reken dit zelf maar uit. Ik ontregelde de Jo-Jo door tweemaal een remise tegen 2200 spelers te spelen. Het systeem nam daarna wraak zodat ik ook nu op 4 uit 9 uitkwam, met 2x winst, 3x verlies en 4x remise. Zelf vind ik het een reuze prestatie in een speelzaal van 35 graden Celsius!
Mijn dagprogramma:
Om acht uur een croissant, vers sinasappelsap en een koffie in de stad. Daarna in de Sint Baaf luisteren naar de Cello-suites van Bach (Pablo Casals of Yo-Yo Ma?, de priester wist het ook niet) en daarna nog even het Lam Gods zien. Bij het verlaten van de kathedraal genieten van de Vlaamse taal, zie foto.
Op naar de speelzaal in de Leopolds-kazerne en even naar die lieve vrouwen van de dependance van het Het Paleis van Schone dat in de kazerne is ondergebracht. Na twee dagen kenden zij me al en dat heeft voordelen. Ik mocht bijvoorbeeld op hun stoel zitten en zij stonden dan naast me!
Ik zal daar nog over vertellen.

Literatuur?

Mensje van Keulen heeft, naar mijn mening, met 'Alle dagen laat' een prachtig document over 1976 geschreven. Ze geeft haarscherpe beschrijvingen van bekenden uit de literaire wereld van die tijd. Voor mij is Van Keulens dagboek extra bijzonder omdat ik Hans Warren en Theo Sontrop, die geregeld in het boek voorkomen, persoonlijk heb gekend.
Een eenvoudige boekverkoopster (zo noemt zij zichzelf) uit Zutphen kan of wil Van Keulens werk niet tot literatuur rekenen. Elsbeth Etty deed dat in haar boekbespreking van 30 juni in het NRC Handelsblad heel duidelijk wel. Ook Bibeb was zeer enthousiast over het werk van Mensje van Keulen. Bibeb maakte in de tijd die van Keulen beschrijft spraakmakende interviews voor Vrij Nederland.
Er werd flink gezopen in het wereldje van Mensje. Op een nacht wordt het alcohol verbruik ook Mensje bijna fataal. Ze wordt door de politie klemgereden en moet mee voor een bloedtest. De overmaat aan alcohol heeft haar gelukkig niet belet een mooie inkijk bij de GGD in Leiden in 1976 te geven:
...
Daar stond in een schemerig kamertje een oude, wankele man op me te wachten. Met veel moeite kreeg hij de spuit uit de verpakking. Hij moest door een van agenten ondersteund worden om bij de tafel te komen waar ik mijn ontblote arm op steunde.
'De laatste keer', zei Dr.Jekyl, 'dat ik een vrouw bloed afnam, was Kerstmis 1974.'
Hij wilde het plekje bij de ader ontsmetten, maar beefde zo dat hij met het spul eerst mijn andere arm raakte.
'Dat lukt wel, hè dokter?' vroeg een agent
Vorige week was het bij iemand driemaal fout gegaan had hij me in de auto verteld, en die persoon was toen flauwgevallen.
De agent hield de dokter bij zijn elleboog en ja, het lukte, de naald schoot in mijn arm.
...
In 'Geheim Dagboek' beschrijft Hans Warren een bezoek van Mensje aan zijn huis in Kloetinge en nu las ik Mensjes beschrijving van dat bezoek in haar dagboek!

De Oldenburger.

O.Eerelman. Het Oldenburger paard.
Vorige week ontmoette ik de trotse eigenaars van een kampioensmerrie. Zij hadden een jaar of zes geleden op een veiling in Duitsland een Oldenburgerveulen gekocht. Toen hij stopte met bieden ging zij nog even door, daar zijn ze nu wel blij mee.

Brandrode.

Trouwe lezers met een goed geheugen zullen misschien denken 'daar is ie weer met z'n stier'. Ja, dat was juli vorig jaar, maar dat was zijn rechterzij! Piffin en ik fietsten vanmorgen, via de pontjes, naar Deventer. Alleen deze mooie stier is al reden genoeg om naar de stad te fietsen.

Basajev is dood.

Basajev is nu echt dood meldt het NRC Handelsblad van vandaag, de russen hebben zijn hoofd! De krant schrijft uitvoerig over de rebellenleider uit Tsjetsjenië . Links op de foto Sjamil(Sjirvani) Basajev en rechts Alexander Lebed. De foto is van 24 augustus 1996 aan het Tsejtsjeense front, Lebed was speciaal uit Moskou gekomen voor een poging het conflict vreedzaam op te lossen. Lebed was later kandidaat voor het presidentschap. Het is niet duidelijk of zijn vliegtuig is verongelukt of door tegenstanders is opgeblazen. Ik plaatste deze foto al eerder op mijn blog. Het is een van de mooiste schaakfoto's die ik heb. Met veel moeite heb ik hem van Associated Press gekregen

Tate Modern 3.

Nu decendant un escalier. No.2.
Ik kom nog even terug op Marcel Duchamp en de Guerrilla Girls. Op de fiets naar Deventer gisteren realiseerde ik me dat de stelling van de Guerrilla Girls ook voor Duchamp geldt.
Het schilderij van Duchamp dat ik het meest bewonder is dit schilderij. In de boeken die ik over Duchamp heb, heeft elke afbeelding van dit schilderij een andere kleur. Het origineel heb ik eenmaal, in Brussel, gezien. Dat is praktisch goudkleurig. Nu pluk ik maar een afbeelding van internet.
Een anekdote over dit schilderij.
Eind jaren zestig en begin jaren zeventig schreef ik een serie wiskunde boekjes ten behoeve van het LBO en MBO, voor uitgeverij Stam. Ter illustratie liet ik bij 'transformaties in het platte vlak' dit schilderij van Duchamp afdrukken. Op een vrijdagmiddag waren Erica en ik te gast bij Stam ter gelegenheid van de presentatie van het eerste boekje. Erica sloeg het boekje open bij deze cruciale illustratie en zag dat het schilderij 180 graden gedraaid was afgedrukt. Ik viel zowat van mijn stoel van ellende. De uitgever haalde twee volle glazen wijn, kwam bij ons zitten, en sprak voor mij de historische woorden: 'Willem, geloof me nou, dit ziet niemand.' Erica overtuigde me dat hij gelijk had en zei dat ik een naïeve man was. Beiden hadden gelijk.

Tate Modern 2.

Piffin was goed te pas in de expositiezaal van de Guerrilla Girls. De Guerrilla Girls is een groep anonieme kunstenaars, opgericht in 1984.
Misschien gaat hun stelling niet op voor de Tate Modern, maar dat is bijna onmogelijk te beoordelen. Bijvoorbeeld het zogenaamde Grote Glas van Marcel Duchamp dat u hieronder ziet. Is de bruid hier naakt? Zeker volgens Duchamp denk ik.

La Mariée mise à nu par ses célibataires, même.

Tate Modern.

Toen Piffin en ik het enorme gebouw van de Tate Modern binnengingen knapten we gelijk op. Londen leek die vijf dagen wel een oven. De Tate is airconditioned en het restaurant is uitstekend. Allereerst gingen we, na het restaurant dus, de combinatie Umberto Boccione - Roy Lichtenstein zien. Voordat we betrapt werden maakte Piffin nog net deze foto. Het bronzen beeld van Boccion is van 1913 'Unique Forms of Continuty in Space', het staat ook afgebeeld op de 20 cents Euromunt van Italië. Het schilderij van Lichtenstein heet 'Whaam!', twee kunstwerken in beweging dus.

Hollandse Meesters.

Zondagmorgen namen Lisa en Jeremy, Piffin en mij mee naar Dulwitch Picture Gallery.
Een beetje tot mijn verontwaardiging realiseerde ik me dat Erica en ik nog nooit in dat museum geweest waren. Ik geef wat het museum over zichzelf zegt en dat is niet overdreven!:

Dulwich Picture Gallery houses one of the world's most important collections of European old master paintings of the 1600s and 1700s.The collection is also one of the oldest in Great Britain, substantially put together in the years 1790 to 1795.

Jeremy maakte de foto. Piffin zit hier voor het schilderij 'Herders met koeien' van Albert Cuyp.
Het aantal Hollandse meesters in dit museum is ongelooflijk. Ze hangen hier in drie rijen boven elkaar alsof het niks is.

De drieling.

Wat deden Piffin en ik zoal in Londen? We bezochten tweemaal de Tate Modern op vrijdag en maandag, Jeremy onze gastheer moest die dagen werken en hij is ook geen liefhebber van moderne kunst. Zondagmorgen bezochten we Dulwich Picture Gallery met Lisa en Jeremy, 's middags waren we te gast op het straatfeest van Hall Drive. Piffin maakte deze foto. Je ziet de drieling van de buren van Jeremy. Links op de voorgrond Lisa met een van de twee meisjes, achter Lisa de moeder met het andere meisje en rechts een buurvrouw met het jongetje. De meisjes zijn eeneiig . Het jongetje is als eerste geboren en duidelijk groter.
Over de Tate Modern en Dulwitch Picture Gallery zal ik in de komende dagen vertellen, maar eerst moest de drieling op mijn blog.