Het heelal.

Op de dagen van mijn cursussen in Nijmegen en Utrecht heb ik in de auto altijd mooi tijd om over onze toestand op de aarde te denken.
Het grote verschil tussen Nijmegen en Utrecht is de geschiedenis. De wiskunde maakt nog dagelijks gebruik van kennis die al duizenden jaren oud is. Zeker ontwikkeld de wiskunde zich enorm en breidt zich continu uit maar met de kennis van Gauss (1777-1855) zou je ook nu nog een reus aan een topuniversiteit zijn.
De huidige kennis van de astronomie is niet te vergelijken met de kennis uit de tijd toen ik nog kind was. De oorzaak daarvan is vooral de ontwikkeling van de techniek. De tweede wereldoorlog heeft daar ook een enorme impuls aan gegeven.
In ieder geval waren een collega cursist en ik gisteren in Nijmegen het eens over onze bevoorrechte positie. Wij kunnen aan het eind van ons leven nog kennis nemen van wat Nelemans en Groot doen. Twee wetenschappers die in Amerikaanse wetenschappelijke tijdschriften publiceren en geavanceerd onderzoek aan het heelal doen. Het is bijna beschamend dat zij de oudjes komen bijpraten en ze wekken ook nog de indruk dat ze het leuk vinden. Ik troost me bij de gedachte dat de universiteit met wat we betaalden misschien de kosten kan dekken. Beide cursussen trokken meer dan dertig deelnemers, dat is misschien genoeg geld.
Nog even over ons heelal. Het is bijna 14 miljard jaar oud en dikwijls vraagt men ‘wat was er nou voor die oerknal?’ Nooit vraagt iemand je’hoe gaat het nou aflopen met dat heelal?’ Over die laatste vraag beginnen de astronomen het de laatste jaren eens te worden lijkt het. We hebben te maken met een uitdijend heelal en, dat is cruciaal, dat uitdijen gaat steeds sneller!
Daarom heb ik het zwarte vierkant van Malevitch gekozen, heeft de beroemde schilder een profetische blik over het heelal gehad? De astronomen denken namelijk dat het uitdijen inderdaad steeds sneller blijft gaan. Bedenk dat niets sneller dan de lichtsnelheid kan en als het zo is dat die snelheid bereikt wordt gaat voor ons dan het licht uit(!) en zijn we in het zwart van Malevitch terecht gekomen. Het licht gaat dan even snel van ons af als dat het naar ons toekomt, het staat dan stil en bereikt ons niet meer. Leuk hè die gedachten spelletjes?

Sterrenkunde in Nijmegen.

Vandaag in Nijmegen het laatste college van Gijs Nelemans gehad. In driemaal 2 lesuren behandelde hij voornamelijk wat men nu weet over Witte Dwergen en Dubbelsterren. Nelemans is in 2006 naar de Radboud Universiteit gekomen. Zijn specialiteit en dus ook zijn onderzoek betreft voornamelijk Dubbelsterren, ook vanmiddag was dat de hoofdschotel. Alle “leerlingen” in deze cursus zijn zeer enthousiast over de manier waarop hij je bijpraat over de vooruitgang in de astronomie en de grote hoeveelheid kennis die hij, als het ware ongemerkt, op je loslaat. Een man die zijn enthousiasme over zijn vak ongemerkt op je overbrengt, dat is natuurlijk het ware kenmerk van de goede docent.
De komende drie weken krijgen we college van prof.dr. Paul Groot over neutronensterren en zwarte gaten. Paul Groot is hoofd van de afdeling Sterrenkunde in Nijmegen.
Boven Nelemans en onder Groot.

Concert in de Kapel op 't Rijsselt.

Vanmorgen met Janny en Hella naar het koffieconcert ‘Van Haydn tot Dichler’ in de Kapel op ’t Rijsselt geweest, ook Leuntje was er. We waren unaniem in onze waardering: ‘prachtige muziek’. De drie musici Abbie de Quant, Elizabeth van Malde en Michael Stirling behoren in ons land tot de top en ze speelden ook nu prachtig.
We kregen werken van Joseph Haydn, Max Bruch, Bohuslav Martinu, Louise Farrenc en Josef Dichler te horen, allen met composities voor fluit, cello en piano.
Op de foto Michael Stirling, Abbie de Quant en Elizabeth van Malde.

Isabelle in Gorssel.

Isabelle een uur geleden bij Oma aan de Beukenlaan. Haar kapsel was mooi opgemaakt voor deze gelegenheid. Slechts een activiteit die ze heel goed kan heb ik vanmorgen gemist dat is het snel kruipen. Daar was geen tijd voor want ze moest koffertjes in en uitpakken. Ook mijn camera werd veel in en uitgepakt. Ze is nu 9 maanden en ze zal al goed lopen als ze jarig is denken wij.
Klik op de foto's voor een vergroting.

Langs de weg.

Ja, de ANWB heeft gelijk, 50 jaar lid. Ik kreeg deze tegel gisteren toegestuurd van ze. Erica en ik trouwden 8 juni, Erica haalde haar rijbewijs (ik deed al examen in ’57) in een keer en we kochten een oude VW . Dat was nog een kever met zo’n gesplist achterraam en een versnellingsbak zonder synchronisatie. Erica had het dubbel clutchen snel onder de knie. De eerste keer ( in ’59 nog) dat we met pech langs de weg kwamen en de ANWB ons hielp werden we meteen lid. Daar hebben we nooit spijt van gekregen. Altijd zijn we door hen zeer vakkundig geholpen en bleken hun monteurs ook bijzonder aardige kerels.
Eind januari 1999 op weg van Wijk aan Zee naar huis in Gorssel dorst ik niet verder te rijden omdat ik voelde dat er wat mis was met mijn bloed. Bij het tankstation bij Amstelveen stopte ik en vroeg of ze de ANWB voor me wilden bellen. De man van het tankstation was zo verstandig om ook de politie en de Ambulance te bellen, want ik ging (nog net op tijd) op de grond liggen.
Alle drie kwamen tegelijk aan. Vijf van die grote kerels rondom mijn brancard (dat ging heel snel) dat is een geweldige geruststelling op zo’n moment. Ik wist toen nog niet dat ik bijna dood was. Ik voel de hand van de ANWB man nog toen hij mijn autosleutels overnam en zei ‘meneer Duvekot ik zal uw vrouw bellen en vandaag heeft ze de auto nog’.
Ik kwam in het ziekenhuis in Amstelveen en later in Deventer.
Ja, de mensen van de ANWB, Ambulance en verkeerspolitie kunnen bij mij niet stuk.

Het JUDITH-probleem.

Van Judith ontving ik zojuist een mailtje met de suggestie dat ik donderdag op taart moet trakteren. Met de Plusgroep Schaken heb ik afgesproken dat ik, wanneer ik een fout maak, daarna op taart trakteer. Wat is nu het geval: we hebben de Pi-wedstrijd niet gewonnen, de jury heeft de foto die je hier ziet mooier gevonden dan onze prachtige foto van 12 maart.
De jury, en niet ik, heeft dus een onvergeeflijke fout gemaakt en moet ons dus trakteren.
Als troost zeg ik tegen Judith dat onze Plusgroep nu op You Tube staat en dat ik de Wiskunde Meisjes een mail ga sturen om hen op hun fout te wijzen.

Naar Siberië?

Zojuist even omgereden voor dit moois. De IJssel zie je hier niet die lig net achter de ganzen. De ganzen vragen zich af of ze al naar Siberië kunnen vertrekken. De weilanden zijn dit gewend.
Klik op de foto voor de ganzen.

Sterrenstelsels.

Gistermiddag in Nijmegen het eerste college ‘Witte dwergen, neutronensterren en zwarte gaten’ gevolgd. Zes middagen: drie met dr. G. Nelemans en drie met Prof. dr. P. J. Groot.
De afdeling astronomie van de Radbout Universiteit is nog maar 10 jaar oud en ook Nelemans is nog jong. Hij kreeg van het grote gezelschap (meer dan 30) veel vragen.
Volgens hem ook een ‘hele goede’ van mij en inderdaad kreeg ik bijval van de zaal voor mijn vraag. Ik zei: “wijzelf en de materiële wereld om ons heen, bestaan uit atomen die gemaakt zijn in sterrenstelsels zoals we nu weer gaan bekijken. Weten jullie al wat van de stelsels waar onze eigen atomen gevormd zijn?”
Zijn antwoord lag voor de hand, maar hij vertelde er wel veel aardigs omheen, zie de plaatjes.
Het antwoord was: “Ja en nee, we weten steeds meer over de nu zichtbare kraamkamers van atomen. De stelsels waar onze atomen vandaan komen zijn al lang geleden (miljarden jaren) opgebrand.
Op de plaatjes zie je Orion als de jager en als sterrenbeeld. Linksboven de ster Betelgeuze de alfa-ster van Orion. Deze rode ster is na de zon de ster met de grootste optische diameter. Dat wil zeggen dat u hem als een rond schijfje (evt. met een gewone verrekijker) kunt zien. Alle andere sterren ziet u als een lichtpuntje. Als u zegt nee ik zie nog een schijfje is het geen ster maar een planeet!
Klik op de plaatjes. De grote ster op het linker schoudergewricht van Orion is Betelgeuze. In de gordel van Orion zie je de kraamkamers van onze atomen.

Krokussen

Gisteren scheen hier de zon en kon ik mooi de krokussen fotograferen. Toen ik daarna met Leuntje naar een Galerie in Nieuw Amsterdam reed verdween de zon vanaf Raalte.
Er was mooie kunst te zien in het noorden. Op de terugweg eerst nog in de regen. In Deventer aten we in de Kohinoor of India tot enthousiasme van Leuntje die dit restaurant niet kende.
Vandaag missen de krokussen de zon weer. Elke jaar breiden zij zich meer uit over het gras. Ze zijn bij Erica begonnen aan de randen. Ik denk dat ze, politiek gezien, heel erg links zijn en ook niet kerkelijk. Ze houden zich aan geen enkele grens komen tussen tegels en klinkers op, midden op het schelpen pad enz. Ik houd het erop dat Erica de Crocus Tomassian heeft gekozen , dat is een boeren krokus uit de Balkan. Die Tomassian is natuurlijk onder Tito alleen maar linkser geworden en voelde zich onder de handen van Erica, die uit een streng communistisch gezin kwam, als God in Frankrijk. De foto lijkt me een duidelijk bewijs.
Klik op de foto voor een behoorlijk beeld.

Pi-dag in Harfsen.

Dit is de Plusgroep Schaken van de Beatrixschool in Harfsen.
Zaterdag is het pi-dag. Wij doen mee aan de fotowedstrijd voor pi-dag.
U ziet van boven naar beneden en van links naar rechts:
Tessa, Rob, Tim, Rachiel, Arthur, Judith, Charlie en Imke
Ik ben de "gelukkige schoolmeester" van deze groep, die geregeld langs sluipwegen wat wiskunde tussen de stukken stopt. Vanmorgen was dat Eratosthenes en zijn berekening van de aardomtrek, daarna ging de discussie over hoeveel km ze per dag kunnen fietsen. In drie jaar de aarde rond denken ze en gelukkig veel uitrusten op een schip. De choco-pi zit in de magen van deze acht.
Klik op de foto voor een duidelijk vergroting.

DE MOL en de KOEIEN.

Vanmiddag was ik met Wil en Marian naar de presentatie van het boek DE MOL en andere dierenzkv’s van A.L.Snijders. De schrijver A.L. Snijders is Peter Müller een goede vriend van Wil. Peter schreef een mooie opdracht in het boek dat ik kocht: “ Voor Willem D die in de ulk-streek woont, maar de bunzing kent”.
De presentatie vond plaats in de koeienstal van de Eko Vleesboerderij ‘De laan van Wisch’in Terborg. Op mijn verzoek vertelde de boer vooraf wat over zijn koeien, allen met mooie hoorns.
Op de eerste foto de uitgever en de schrijver, op de tweede Wil met de schrijver en op de derde Wil, Marian en ik.

Heel leuk, heel moe.

Vandaag het eerste college over Vermoedens in de wiskunde. De professor is razend snel, schrijft en spreekt snel. Gelukkig mag je hem alles vragen. Een syllabus van 116 pagina’s die niet alleen maar vol staan met formule’s, maar ook met heel leuke bijzonderheden.
Wat is de prof. voor man? Nou hij geeft bijvoorbeeld “enkele wiskundigen” dan krijg je drie A4-tjes met Pythagoras tot en met Perelman.
Oort is zeer grondig: Gauss en Marie-Sophie Germain op de voorpagina, dan ook een vier pagina’s lange brief met wiskunde van Gauss aan Sophie in het Frans (Votre plus sincère admirateur Ch.Fr.Gauss.)
In deze brief van 1807 schrijft Gauss aan het eind ook over de bewegingen van de Planetoïden of Asteroïden Cères, Pallas en Junon die in respectievelijk 1801, 1802 en 1804 pas ontdekt waren.
Als huiswerk moeten we de behandelde stof nog eens goed nagaan, een opgave maken(oplossen) een puzzel oplossen (die een geniaal klein meisje onmiddellijk zag) en 2 hoofdstukken diagonaalsgewijs doorlezen, zodat hij de stof beter kan uitleggen. Dat kleine meisje is een Amerikaanse collega van hem waarvan ik de naam niet meer weet. Ik moet die puzzel nog oplossen!
Het is heel leuk, maar ik was dood moe!

Vooruitgang.

Toen ik gisteren van boekhandel Van Someren terugliep naar mijn auto ontmoette ik een jongetje. Hij kon net lopen en moest het voornamelijk nog met gebarentaal doen. Dat ging hem zeer goed af, ik begreep hem onmiddellijk. Hij wees me het ijzeren rooster dat in midden van de Turfstraat in de lengterichting loopt. Hij wees er me er op dat aan beide kanten van de weg huizen staan en aan het eind niet en dat daar het licht vandaan kwam. Ik zei zijn moeder dat hier een groot architect stond, die ons vertelde hoe de ruimte in de Turfstraat was ingedeeld.
Ook Isabelle, wel een halfjaar jonger dan het jongetje, zet alles op alles om te weten hoe de wereld is. Het zal haar, net als het onbekende jongetje, niet helemaal lukken. Wel denk ik dat ze verder komen dan hun ouders, zoals ook mijn zoons weer meer weten dan ik. Dat is onze vooruitgang. Morgen hoop ik van Prof. F. Oort in Utrecht te horen wat de wiskundigen nog niet echt begrijpen, maar alleen vermoeden. Jammer dat ik Isabelle en dat jongetje niet meer zal kunnen vertellen wat ik van Oort leerde, maar misschien kan ik donderdag wel iets aan m’n plusklas vertellen?

De Pianist.

Vanaf dat Erica en ik in 1965, Michiel was toen 2 en Thijlbert net geboren, onze flat in Delft verlieten hebben we katten gehad. Tweemaal een Siamees en verder de Europese korthaar in alle kleuren. We wisten niet dat katten heel muzikaal zijn anders hadden we een piano moeten aanschaffen. Eliane stuurde me deze katten sonate.