Monday, December 25, 2006

VERMOEDENS.



De wiskundigen Pierre de Fermat (1601-1665) en Henri Poincaré (1854-1912) spraken tijdens hun leven een 'vermoeden' uit dat ze niet bewezen. Beiden zijn inmiddels zeer bekend dankzij respectievelijk Andrew Wiles en Grigori Perelman. Wiles bewees dat Fermats vermoeden juist was en Perelman bewees dat Poincaré' s vermoeden juist was.
Door de documentaire die de BBC over Wiles maakte werd wiskunde ook bij het grote publiek even heel populair. Het tijdschrift 'Science' heeft nu Perelmans bewijs als de belangrijkste ontdekking van 2006 uitgeroepen.
Alleen de wiskunde heeft een eigen unieke taal die elke wiskundige, van welke nationaliteit ook, kan lezen. Ook is het in geen enkele andere wetenschap mogelijk wereldberoemd te worden door een 'vermoeden' uit te spreken!
Wat doen die sterappels nou? Die moeten het vermoeden van Poincaré toelichten. We kunnen om die driedimensionale appel een tweedimensionaal plastic aanbrengen, 'sealen' dus. Er mogen geen gaten in dat plastic ontstaan en het plastic mag alleen de appel raken, dus zeker niet ergens zichzelf. Wiskundig: we hebben met een tweedimensionaal lichaam een driedimensionaal lichaam omsloten. Poincaré nu vermoedde dat het mogelijk moet zijn met een driedimensionaal lichaam een vierdimensionaal lichaam in te pakken. Sterker nog: en zo voort! De 'enzovoorts' lichamen bleken gemakkelijk te bewijzen, maar de drie en vier dimensies waren in de afgelopen honderd jaar niet te kraken. Perelman heeft dat nu gedaan en de afgelopen drie jaar hebben topwiskundigen hun hersens gepijnigd om hem te begrijpen. Dat is nu gelukt en daarom steekt Science de vlag voor hem uit. Helaas is de wereldvreemde Perelman al een poos onvindbaar.
De sterappel was Erica's lieveling, met kerst lagen ze onder de kerstboom. Natuurlijk uit eigen tuin.

No comments: