Tuesday, April 07, 2009

Uit Sterrenstof.


Gisteren het eerste college van prof. Groot in Nijmegen gehad. Het gaat om Supernova’s, Neutronensterren en Zwarte Gaten.
Groot is niet alleen een wetenschapper maar ook een uitstekende promotor van zijn vak, de astronomie. Wij zagen allen vorige week dat Van Vollenhovens naam nu verbonden is aan een planetoïde. Van Vollenhoven heeft inderdaad veel gedaan voor de sterrenkunde in ons land. Achter de naamgeving aan dit brok steen van een paar kilometer zit weer Groot. Van Vollenhoven cirkelt tussen Mars en Jupiter rond de zon, precies zoals een planetoïde hoort te doen.
Een van de aangename “bijvangsten” van de lessen van Nelemans en Groot in Nijmegen is de kennis over het ontstaan van de elementen.

Ik ben gegroeid uit sterrenstof,
een druppel uit de oceaan,
waar ik na het einde van mijn tijd
vloeiend terug zal gaan.

Sinds dit,voor mij mooie gedichtje van Erica uit september 2000 voel ik mij nog meer schatplichtig om zoveel mogelijk over het ontstaan van de elementen te weten. Gisteren was er ook weer veel bijvangst. In het zogenaamde “periodiek systeem der elementen” vinden we onze bouwstoffen met de atoomnummers van 1 t/m ca. 100. Uit die ongeveer 100 zijn wij en is ook het heelal gebouwd. De eerste (lichtere) tot en met no. 26 (is ijzer) ontstaan in (kleine) sterren zoals de zon. Voor de elementen met hogere atoomnummers zijn grotere sterren nodig zo van 1,5 tot 10 maal groter dan onze zon. De elementen worden gemaakt door kernfusies. De “eenvoudigste” kernfusie is om van H (is no.1 watersof) no.2 He (helium) te maken. Voor zo’n fusie zijn temperaturen van miljoenen graden Celsius nodig. De foto is van de "Fee" van de Adelaarsnevel een van de kraamkamers van nieuwe sterren.
Bijzonder was gisteren dat Groot letterlijk zei 'we zijn geboren uit sterrenstof'.

2 comments:

cieraet said...

Prachtige foto.
Waar bestaat sterrenstof eigenlijk uit?

Willem Duvekot said...

Onder de ‘metafoor’ sterrenstof verstaat men de elementen waaruit wij (en de wereld om ons heen) opgebouwd zijn en die je vindt in het zogenaamde “periodiek systeem der elementen”. Dat zijn met oplopende atoomnummers:
1.waterstof 2. helium 3. lithium….6.koolstof …8.zuurstof…47.zilver…79.goud….82.lood enz. De elementen met atoomnummers boven de 90 zijn radioactief en een aantal bestaan alleen kortstondig in het laboratorium.